Câu “Sống dầu đèn, chết kèn trống” đã lưu truyền từ thời xưa để diễn đạt ý nghĩa về sự trang nghiêm và nỗi tiếc thương khi người ta nghe thấy tiếng nhạc kèn trong lễ tiễn đưa người đã khuất. Kèn tây đám ma đã trở thành một phần không thể thiếu trong nghi thức tang lễ của người Việt Nam, mang đến sự trang trọng và ý nghĩa sâu sắc. Phúc An Viên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và ý nghĩa tinh thần của nhạc đám ma trong các buổi tang lễ.
Nhạc đám ma Việt Nam là gì?
Nhạc đám ma Việt Nam không chỉ là một truyền thống mà còn là biểu hiện của lòng biết ơn và tưởng nhớ đối với những đóng góp của người đã khuất trong cuộc sống. Hiện nay, loại hình này không còn xa lạ trong cả nông thôn lẫn thành thị. Mỗi vùng miền mang đậm những đặc trưng riêng, do đó, cách thể hiện nhạc đám tang cũng đa dạng tùy thuộc vào văn hóa và tập quán địa phương.
Thường thì nhạc đám tang thường được sử dụng trong lễ tang của những người đã có đóng góp lớn cho cộng đồng hoặc đã từng đảm nhiệm các vị trí quan trọng trong xã hội. Điều này thể hiện rõ ý nghĩa sâu sắc của loại hình âm nhạc này – một cách để ghi nhận và tri ân công lao của họ. Trong buổi lễ, có nhiều loại nhạc được chọn lựa, tuy nhiên, việc lựa chọn cần phù hợp với hoàn cảnh cũng như tôn trọng chủ đề của lễ tang.
Ngày nay, nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ mai táng cũng cung cấp dịch vụ biểu diễn nhạc đám tang, giúp cho gia đình người quá cố có thể tổ chức tang lễ một cách trọn vẹn và tiết kiệm thời gian, đồng thời giảm bớt gánh nặng tinh thần cho họ trong khoảnh khắc khó khăn đó.
Nguồn gốc của âm nhạc trong đám tang Việt Nam
Từ xa xưa, âm nhạc Việt Nam đã liên tục trải qua quá trình hình thành và phát triển không ngừng. Bát âm hay còn gọi là phường bát âm là một trong những dạng nhạc cụ thường được sử dụng trong các đám tang. Trong lịch sử, âm nhạc đám ma tại Việt Nam đã phản ánh sự ảnh hưởng của quá trình Hán hóa, trong đó có tám loại nguyên liệu được gọi là Thạch, Thổ, Kim, Mộc, Trúc, Bào, Ti, Cách.
Việc sử dụng trống và kèn trong âm nhạc đám tang được coi là biểu tượng thể hiện lòng hiếu nghĩa và tôn kính đối với người đã qua đời. Do đó, thuật ngữ “bát âm” thường được dùng để phân loại các loại nhạc cụ theo nguyên liệu chế tạo.
Tuy nhiên, qua thời gian, trong quá trình hình thành và tiến triển của âm nhạc đám tang Việt Nam, khái niệm về bát âm không còn được định nghĩa chính xác như nguyên tắc trước đây. Điều này cho thấy rằng khi nhìn vào hiện tại, âm nhạc đám tang không chỉ đơn thuần là việc sử dụng các nhạc cụ theo từng loại nguyên liệu mà còn là kết quả của sự hòa trộn và pha trộn giữa nhiều nguyên liệu khác nhau.
Ý nghĩa của nhạc đám ma trong tang lễ
Theo quan niệm từ các tôn giáo, nhạc kèn trong đám tang được coi là biểu tượng của sự chia ly và đau buồn trong lễ tang. Nhiều chuyên gia tổ chức tang lễ cũng nhất trí rằng nhạc kèn thường xuất hiện trong hầu hết các đám tang, đó là biểu hiện của sự tiễn đưa và tri ân cuối cùng của người thân và bạn bè dành cho người đã qua đời. Hãy cùng Phúc An Viên khám phá thêm chi tiết về ý nghĩa sâu sắc của nhạc đám ma trong lễ tang:
Phong tục truyền thống xưa
Khi xưa, khi có đám tang trong gia đình, việc có Phường Bát Âm (hay còn gọi là dàn nhạc lễ) là điều không thể thiếu, không giống như hiện nay khi gọi là Ban nhạc lễ.
Nhạc đám ma không chỉ bao gồm đàn, kèn, và trống, mà còn có những âm thanh đặc biệt khác như nhị rền rĩ, nỉ non, trống cơm gõ bập bùng và tiếng thánh thót, ngắn ngủi từ cây đàn bầu. Tất cả những âm thanh này khiến cho không gian tang lễ trở nên phong phú hơn, gợi nhớ về quá khứ, về tình thân, và cũng như là lời than thở, tiếc thương về người đã khuất.
Vì vậy, đối với người xưa, việc có ban nhạc lễ trong đám tang là điều không thể thiếu. Truyền thống này vẫn được duy trì đối với các gia đình theo phong tục cũ. Trong thời đại hiện đại, một số gia đình có xu hướng chọn lựa ban nhạc lễ theo kiểu phương Tây với các nhạc cụ như kèn.
Ý nghĩa của ban nhạc lễ trong đám tang
Ban nhạc lễ từ xưa đã trở thành một phần không thể thiếu trong các nghi lễ tang của người Việt.
Sự hiện diện của nhạc lễ trong một lễ tang góp phần tạo nên một ý nghĩa sâu sắc, như là một lời chia biệt của người sống gửi đến người đã qua đời, hướng về thế giới bình yên và thanh thản. Đây là cách thể hiện tình cảm yêu thương và lòng xót thương vô hạn của những người ở lại. Âm nhạc đám ma thường mang đậm nét trầm buồn, êm dịu, nhẹ nhàng, gợi lại những kỷ niệm đắng cay về người đã khuất. Âm nhạc từ những cây kèn không chỉ tạo ra sự an bình mà còn giúp làm dịu đi nỗi đau và nỗi buồn trong không gian tang lễ.
Những thể loại nhạc đám tang phổ biến ngày nay
Ở Việt Nam ngày nay, sự tiến bộ và phát triển của công nghệ kỹ thuật số kết hợp với đa dạng văn hóa của từng vùng miền đã tạo nên những đặc trưng riêng, phản ánh bản sắc độc đáo của mỗi địa phương.
Do đó, các nghi thức và quy trình tổ chức tang lễ cũng chịu ảnh hưởng sâu rộng từ văn hóa cụ thể của từng khu vực. Mỗi vùng miền có những đặc điểm riêng, định hình nên các phong tục, truyền thống trong lễ tang cũng mang nét đặc trưng khác nhau.
Nhạc kèn theo phong tục miền Bắc
Tại miền Bắc, nhạc kèn trong lễ tang theo truyền thống thường bao gồm đủ các loại nhạc cụ như kèn, sáo, trống, chiêng, đàn nhị, đàn nguyệt, và một số nhạc cụ khác để thể hiện đủ 8 âm điệu quan trọng. Ban nhạc lễ thường bao gồm từ 3 đến 7 người, đảm nhận vai trò âm nhạc suốt thời gian diễn ra tang lễ.
Các nhóm nhạc đám ma tại miền Bắc thường có thời gian phục vụ cố định từ 7h00 sáng đến 22h00 mỗi ngày. Sau thời gian phục vụ, ban nhạc sẽ kết thúc buổi làm việc và nghỉ ngơi, chuẩn bị cho ngày làm việc tiếp theo.
Nhạc kèn theo phong tục miền Nam
Ban nhạc lễ chủ yếu sử dụng ban kèn tây thường xuất hiện tại miền Nam, nơi mà nền kinh tế hội nhập quốc tế phát triển mạnh mẽ. Ban nhạc này thường thực hiện các bài hát trong lúc Khâm Liệm Nhập Quan và trong các hoạt động Di quan – Động quan khi di chuyển đến nơi an nghỉ cuối cùng.
Tuy nhiên, hình thức này chỉ phục vụ trong một khoảng thời gian ngắn. Một buổi biểu diễn thông thường kéo dài từ 45 đến 60 phút, tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của gia đình hoặc khách hàng.
Ban nhạc đám ma thường gồm từ 7 đến 10 người, bao gồm các nhạc cụ như trống lớn, trống nhỏ, các loại kèn và saxophone, và một số nhạc cụ khác. Họ chịu trách nhiệm tạo ra không khí âm nhạc trang trọng, ứng xử tôn trọng trong quá trình diễn ra các nghi lễ tang.
Chi phí thuê đội kèn tây có mắc không?
Thông thường, việc thuê đội kèn tây đám ma khi sử dụng ở các trại hòm hoặc dịch vụ tang lễ khác thường có chi phí phụ thu không bao gồm trong gói chi phí mai táng. Chi phí này dao động từ 2.200.000 VNĐ đến 2.500.000 VNĐ, phụ thuộc vào khoảng cách, thời gian diễn ra lễ tang và các chi phí khác như ăn uống cho đội nhân viên nhạc kèn. Tuy nhiên, khi sử dụng các gói dịch vụ mai táng trọn gói của dịch vụ tang lễ Phúc An Viên, khách hàng không cần phải lo lắng về các chi phí phát sinh thêm để thuê đội nhạc đám tang, vì chúng được bao gồm trong gói dịch vụ đã chọn.
Nhạc đám ma Việt Nam là một hình thức âm nhạc cổ truyền, đậm đà ý nghĩa văn hóa và tập quán truyền thống của đất nước chúng ta. Hy vọng rằng thông tin từ bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về loại hình âm nhạc này. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc cần sự tư vấn, xin đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi tại Phúc An Viên. Chúng tôi sẽ cố gắng giải đáp mọi thắc mắc của bạn một cách nhanh chóng và chi tiết nhất có thể.
